سردخانه صنعتی
اولین سردخانه صنعتی با اعتبار وزارت صنایع و معادن بوسیله دولت روسیه در بندر انزلی برای شیلات شمال ساخته شد. تا تاریخ 1304/8/18 شرکت سهامی گسترش بازرگانی از نظر مالی، وزارت صنایع از نظر صنعت سردخانه سازی را در کشور ترویج و پشتیبانی کردند.
استفاده از سردخانه امروزه طوری فراگیر شده که تعداد سردخانه صنعتی یک کشور به عنوان نمادی از توسعه یافتگی آن به حساب می آید. تاریخچۀ استفاده از سردخانه‌ها به قرن نوزدهم میلادی و ساخت نخستین سیکل‌های تبرید تراکمی برمی‌گردد. در سال‌های نخستین، سردخانه‌ها بیشتر به شکل یخچال‌هایی با محفظه کوچک ساخته می‌شد و البته راه‌اندازی همین سیستم سرمایشی نیز نیاز به تجهیزات بزرگی داشت. اما به مرور صنعت سرمایش پیشرفت کرده و دستگاه‌های سرمایشی جدید ساخته شدند. امروزه سردخانه‌های صنعتی در مساحت‌های چند هزارمتری ساخته می‌شوند و از آنها برای حفظ و نگهداری مواد غذایی، محصولات کشاورزی، مواد دارویی و موارد دیگر استفاده می‌شود. در این مقاله شرکت سرماسازان ایران قصد داریم بیشتر با این دستگاه‌ها و انواع آن آشنا شویم.
مهم‌ترین کاربرد سردخانه صنعتی همان انبار کالاها و محصولاتی است که در مجاورت با گرما دچار آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی شده و تازگی و کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند. این محصولات می‌توانند شامل محصولات پروتئینی مانند انواع گوشت حیوانات، محصولات غذایی، صنایع دارویی، محصولات کشاورزی و موارد دیگر باشد. طبیعی است اگر یک سردخانه صنعتی نتواند محصولات مورد نظر را تحت شرایط طراحی شده طی مدت زمانی خاص و با کیفیتی خاص نگه دارد، به این معناست که سردخانۀ فوق تحت شرایط استاندارد طراحی نشده است و کارایی لازم را ندارد. به همین خاطر کار طراحی و ساخت سردخانه‌های صنعتی به دانش بالا، تجهیزات با کیفیت و نظارت کامل نیاز دارد.
اهمیت سردخانه صنعتی در نگهداری مواد غذایی
نظر به اینکه اکثر مواد غذایی را نمی توان در تمام مدت سال بطور تازه در اختیار داشت و یا در منطقه ای بنا به شرایط اقلیمی و جغرافیایی نمی توان نوع خاصی از مواد غذایی را تولید کرد و یا تولید بیشتر از مصرف در آن فصل است، ناگزیر بایستی مواد غذایی به نحوی نگهداری شوند تا بتوان در زمان آن را برای مصرف استفاده کرد. بنابراین، لازم است ماده غذایی را از جمله حیوانات و حشرات و موجودات ذره بینی در امان نگه داشت. برای نگهداری اینگونه مواد غذایی چه به صورت خام و چه به شکل فرآیند شده از انبار و سردخانه صنعتی استفاده می شود.
مردم علاقه دارند در تمام فصول محصولات را با نازل ترین قیمت و به بهترین وجه ممکن از نظر خواص ظاهری با حفظ ارزش غذایی در دسترس داشته باشند. چون استفاده از سرما باعث حفظ دو خاصیت فوق می گردد. انبار مواد غذایی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم بندی نمود:
۱- مواد غذایی بالای زیر صفر درجه سانتی گراد
۲- مواد غذایی زیر صفر درجه سانتی گراد
در انبارهایی با درجه حرارت های زیر صفر درجه سانتی گراد کالاهای انجمادی فاسد شدنی از جمله گوشت، کره و غیره را نگهداری می کنند که درجه حرارت مذکور گاهی تا c 32 زیر صفر می رسد.
سالن زیرصفر (freezer store)
فضای عایق کاری شده مجهز به تجهیزات سرمازائی است که بطور خاص برای نگهداری کالای منجمد شده طراحی شده باشد. سالن های زیر صفر دارای بار سرمازائی کافی برای حفظ دمای (c 180- یا پایین تر) هستند.
توجهات اساسی در زمینه احداث سردخانه صنعتی
الف) موقعیت سردخانه
محل سردخانه باید در مرکز منطقه تولید و در کنار راه های اصلی بوده در فصول مختلف سال قابل دسترسی باشد. زمین سردخانه باید دارای زهکشی خوب و برای احداث ساختمان مناسب باشد. بطوری که به خوبی بتواند سنگینی یک ساختمان بزرگ را تحمل نماید و آب در سطح آن جمع نشود. همچنین دارای آب کافی و برق بوده و یا تهیه آن مقدور باشد.
ب) موقعیت و مکان سردخانه
شرایط اقلیمی و جغرافیایی: محل سردخانه باید در جایی انتخاب شود که عوامل محیطی از جمله سیل و زلزله و طوفان و بارندگی کمترین آسیب را به آنها برسانند ولی اگر بنا به دلایلی مجبور به احداث سردخانه در محل هایی با شرایط اقلیمی و جغرافیایی نامناسب باشیم طرح تأسیسات، نوع مصالح، شکل ساختمان باید متناسب باشد.
