کمپرسور روتاری دو روتور مارپیچ در داخل محفظه دارد که به هم متصل میشود. هوای محیط از طریق شیر ورودی وارد کمپرسور میشود. سپس هوا بین دو روتور محبوس میشود. در آنجا پیچها میچرخند و امر این باعث افزایش فشار هوا با کاهش حجم آن میشود.
برخی از انواع کمپرسور روتاری فقط از یک پیچ تشکیل شدهاند، اما این انواع به طور گسترده در بخش صنعتی استفاده نمیشوند، چون در این بخشها قدرت کامل دو پیچ برای تولیدات در مقیاس بزرگ ضروری است. مدلهای روتاری تک پیچ بیشتر در بخش تبرید استفاده میشوند.
در طراحی این کمپرسورها، مجموعهای که از محفظه و روتورها تشکیل شده است به انتهای هوا معروف است. در همه انواع کمپرسورهای روتاری، انتهای هوا جایی است که هوای ورودی محیط فشرده میشود.
کمپروسور روتاری روغنی در برابر غیر روغنی: تفاوت آنها چیست؟
کمپرسور روتاری دارای روغن
در برخی از کمپرسورهای روتاری از روغن استفاده میشود در حالی که در برخی دیگر اینطور نیست، اما در همۀ کمپرسورها باید روغن موجود در هوای محیط فیلتر شود. در کمپرسورهایی که از روغن استفاده میکنند، موتور روتور نر را به حرکت درمیآورد که به نوبه خود روتور ماده را به حرکت درمیآورد. روغن، بین دو روتور یک لایه تشکیل میدهد و همچنین به عنوان درزگیر و خنک کننده برای محفظه تراکم عمل میکند.
کمپرسور بدون روغن
در کمپرسور روتاری بدون روغن، هیچ روغنی برای هدایت فرآیند فشرده سازی استفاده نشده است. دو روتور در یک مدل بدون روغن توسط چرخ دندهها کنترل میشوند. بدون روغن که به عنوان درزگیر محفظهای استفاده شود، کمپرسورهای این نوع توانایی رسیدن به سطوح فشار بالا را ندارند. این کمپرسورهای بدون روغن کارایی کمتری دارند زیرا به دلیل کمبود روغن خنک کننده، بیشتر داغ میکنند.
به دلیل وجود این محدودیتها، کمپرسورهای روتاری بدون روغن عمدتاً به چند کاربرد خاص محدود میشوند. مدلهای بدون روغن خاصی وجود دارند (هرچند تعدادشان نادر است) که در آنها از آب بهجای روغن به عنوان خنککننده استفاده میکنند.
انتهای هوا علاوه بر فشرده سازی هوا، کاربردهای دیگری نیز دارد، زیرا در اینجا روغن در هوا فشرده میشود. پس از اتمام مرحلۀ پایانی هوا، هوای تازه فشرده شده به داخل سامپ – که به عنوان مخزن جداکننده نیز مشهور است – میرود و در آنجا روغن از هوا استخراج میشود. حرکت چرخشی به طور موثر ذرات روغن را از هوای فشرده تکان میدهد تا این ذرات پس از رسیدن به نقطه پایانی خود خالص شود.
فرایند جداسازی روغن
بافلها به فرایند جداسازی روغن کمک میکنند. هنگامی که هوا از مخزن جداکننده عبور کرد، به ندرت پیش میآید که بیش از سه قسمت در میلیون (معادل 3 میلی گرم) روغن باقی بماند. پس از آن، هوا از یک خنک کننده عبور کرده و به سمت نقطه پایانی میرود، خواه این یک ابزار پنوماتیک باشد یا یک ماشین با هوا.
بسته به دمای روغنی که اکنون جدا شده است، یک شیر ترموستاتیک روغن را به درستی تصفیه میکند. در اینجا هدف از این کار جلوگیری از گرم یا سرد شدن روغن است. اگر روغن داغ شود، سرخ میشود و ماشین آلات داخلی را فرسوده میکند. در مقابل، اگر روغن سرد باشد، دمای کافی برای جداسازی آن از تمام آب استخراج شده از هوا در مرحله فشرده سازی وجود نخواهد داشت.
تا زمانی که فشار کافی برای روغن کاری وجود نداشته باشد، هوا وارد سیستم نمیشود. اگر آب بیش از حد در روغن وجود داشته باشد، انتهای هوا به درستی کار نخواهد کرد.
کمپرسور روتاری با تیغه ثابت
در یک کمپرسور روتاری با یک تیغه ثابت، محور محرک یک غلتک در داخل محفظه پمپ دارد که به صورت مرکزی سوار شده است. در داخل این محفظه، تیغه دریچههای ورودی و خروجی را تقسیم میکند. خود تیغه توسط سطح غلتکی و بدنه داخلی کمپرسور هوا ساندویچ میشود.
با حرکت غلتک، تیغه به سمت حرکت چرخشی بالا و پایین میرود. به این ترتیب، کمپرسور روتاری از سه قسمت متحرک تشکیل شده است – تیغه، غلتک و شفت. هر یک از این قسمتهای متحرک روغن کاری میشوند. در سیلندر، بخارهای دارای دما و فشار پایین به دما و فشار بالا فشرده میشوند. تمام این کارها با حرکت غلتک ممکن میشود.
برخی از مزایای کمپرسور روتاری
کمپرسور روتاری در مقایسه با کمپرسور پیستونی دارای مزایای زیر است:
– بازدهی بالاتر به علت کمتر بودن اتلاف شیر تخلیه و اتلاف ناشی از فضای کلیرانس پیستون
– ابعاد کوچکتر و نسبت وزن به ظرفیت پایینتر (حدود 40% سبکتر و کم حجمتر هستند)
– لرزش کمتر، قطعات کمتر، قابلیت اطمینان بالاتر به علت نداشتن قطعاتی برای تبدیل حرکت دورانی به خطی
کاربردهای کمپرسور روتاری
– کاربرد در یخچال و فریزر خانگی
– تهویه خانگی و پمپ گرما تا 5 تن تبرید
محدودیتهای کمپرسور روتاری
در مقایسه با سایر کمپرسورها، کمپرسور روتاری چند محدودیت دارد که در اینجا ذکر کردهایم:
– ظرفیت پایینتر، تا حداکثر 18 کیلووات به علت ساختار این نوع کمپرسور
– قابلیت اطمینان پایین به دلیل تعداد بالای قطعات (این محدودیت در مقابل نوع پیستونی وجود ندارد)
– بازدهی انرژی پایین به علت وجود کلیرانس و مقاومت شیر تخلیه (این محدودیت در مقابل نوع پیستونی وجود ندارد)